Iedere maand beschrijf ik één bijzonder educatief project, waaraan ik een bijdrage geleverd heb, in een blogpost. In deel 2 van deze blogpostenserie vertel ik over PRIMA, de anti-pestaanpak voor de gehele basisschool.
Als een pestkop jou pest, dan zeg je: ‘Stop, hou op!’. Gemakkelijker gezegd, dan gedaan. Want, op welke toon zeg je dit? Boos en hard? Of zacht en rustig? En, hoe kunnen anderen aan jouw mimiek zien dat je het meent? Is je lichaamshouding geloofwaardig? Dat wil zeggen: sta je stevig en straal je zelfvertrouwen uit? Kortom, woorden alleen zijn vaak niet genoeg om pestgedrag te stoppen.
Dit is de reden dat ik voor VeiligheidNL korte scripts schreef voor zeventien filmpjes waarin leerlingen op school de hoofdrol spelen. Herkenbare (pest)situaties in woord én beeld, waardoor veel duidelijker wordt hoe pesten ontstaan, wat je ertegen kunt doen en hoe je dat kunt doen. Dat levert uitstekende resultaten op.
Experts van TNO en van de Hogeschool van Amsterdam gaven mij de benodigde achtergrondinformatie over effectieve manieren om pesten te voorkomen en te stoppen. Deze manieren verwerkte ik in de antipestlessen. Drie aspecten staan daarbij door de hele leerlijn centraal: het groepsproces, weerbaarheid en het stimuleren van prosociaal gedrag.
Door het maken van schriftelijke opdrachten (leerlingenboekjes voor de groepen 4 tot en met 8), door het spelen van diverse spelvormen (bijvoorbeeld rollenspellen en fysieke oefeningen) en door het kijken naar de filmpjes leren de leerlingen hoe zij een actieve rol kunnen spelen om pestgedrag uit te bannen. Iedereen heeft verantwoordelijkheid voor de sfeer in de groep.
- Titel lesmateriaal: PRIMA – anti-pestprogramma voor het primair onderwijs
- Jaren: januari 2017 – augustus 2017
- Opdrachtgever: Stichting VeiligheidNL
- Doelgroep: leerlijn voor gehele basisschool
- Middelen: handleidingen voor leerkrachten, leerlingenboekjes voor groep 4 t/m 8, filmmateriaal vanaf groep 4. Acht lessen per leerjaar (inclusief twee herhalingslessen).
- Bijzonder: PRIMA is een van de drie volledig erkende interventies op het gebied van pesten in Nederland (NJI: https://www.nji.nl/antipestprogramma). Met de speciaal ontwikkelde filmpjes als uniek kenmerk.
- Meer informatie: veiligheid.nl
Een voorbeeld van prosociaal gedrag is elkaar complimenten geven. Hoe doe je dat? In ieder leerjaar oefenen de leerlingen om elkaar op creatieve en originele manieren te complimenteren. Zo geven de leerlingen van groep 5 elkaar ‘een handvol complimenten’. Vijf leerlingen schrijven elk één compliment op over een klasgenoot, op een getekende, papieren hand. De klasgenoot die deze ‘handvol complimenten’ ontvangt, plakt deze in zijn werkboekje.
